Jos is gisteren gestorven. Op mijn werk zullen we nieuwe collega's morgen bij de koffie zeggen dat hij een fijne collega was, iemand met humor en een fijne losse houding. Jos wist precies naar wie hij moest lachen en welke toon hij moest aanslaan om sympathiek over te komen. Hij pakte elke nieuwe collega in, wie langer met hem werkte doorzag echter zijn sluwe manier van doen.
Jos had een vast patroon om de controle te hebben en te houden. Meestal door in terloopse opmerkingen die net genoeg prikten zijn aanwezigheid te laten blijken. Met name over vrouwen had Jos altijd wel iets op te merken. Haar lichaam, haar stem, haar ambities. Hij kon het achteloos kapotschalen terwijl hij deed alsof hij alleen maar eerlijk was. In zijn buurt kon ik vaak alleen maar denken dat als hij zo over andere vrouwen sprak, hij over mij ook zo negatief zou praten.
We hadden het in de kantine wel eens over je gehad Jos. Je halve waarheden, je leugens, en de tegenstrijdigheden, die zag iedereen die met je werkte. Je hoefde ook niet heel intelligent te zijn om jou te doorzien.
Ik heb Jos een keer van dichtbij meegemaakt, zo'n tien jaar geleden. Toen was ik net in dienst. Ik sliep met hem. Dat was niet zo'n slimme zet van mij. Ik was die avond verdrietig en hij luisterde in de bar van het hotel naar wat ik te zeggen had, daarna zette hij met zijn mooie bruine ogen zijn charme offensief door. Hij was te mooi en ik kende hem nauwelijks. Jos bleek in de slaapkamer niet zo goed in luisteren te zijn als ik aan bar meende waar te nemen. Veel genegenheid naar mij toonde hij niet, geduld evenmin.
In bed stond voor hem die avond wat op het spel. Hij was een eind in de veertig, en als hij snel zou scoren zou ik niet opmerken dat hij het niet meer zo lang kon volhouden.
Hij gedroeg zich alsof hij een prestatie moest leveren, vóór zichzelf. Een wedstrijd. Hij had haast, alsof elke seconde vertraging een verliespunt was. Hij wilde winnen. Dat was zijn doel, niet delen, niet voelen, niet zien wie er bij hem lag. Och, wat was ik ongelukkig daar met alle rode vlaggen om me heen. Hij aaide snel mijn lichaam, waarna hij gauw met zijn klauwen mijn vulva beroerde. Vlees, ik voelde me niet meer dan pas geslacht vlees.
Toen ik zei dat ik graag langzaam wilde, riep hij alleen dat hij zo heet van me werd. Nee, ik kon geen contact met hem maken. Dat ik vooraf had gezegd dat langzaam veel leuker is, was blijkbaar ergens halverwege zijn trommelvlies blijven hangen. Elk detail van wat ik aan de bar had gezegd leuk te vinden, schoot er die avond bij in. Het gefrunnik van zijn handen tussen mijn benen was geen klap aan. 'Zullen we elkaar us strelen?' of 'Kom eens hier, ik wil hier de hele avond over doen.' Ik kon het allemaal wel bedenken maar was te verdoofd om iets te zeggen. Hij voelde via mijn lichaam enkel zichzelf.
Toen hij tevreden naast me neerplofte, zei hij dat hij het heerlijk had gehad. Hij vroeg mij niets. Ik zei ook niets. Het was stil en net toen hij zei dat ik zo'n geil wijf was, ja lieve collega's hij zei echt 'geil wijf', zat ik me af te vragen wanneer ik in hemelsnaam de richting van ons spel had moeten veranderen. Waar ik aan de bel had moet trekken kon ik niet bedenken. Het had geen zin om te zeggen dat het wat mij betreft nog niet begonnen was, hij zou er enkel om gelachen hebben.
In die dagen had ik op de afdeling al wel gehoord dat Jos bekend stond als iemand die heel boos kon worden als hij zijn zin niet kreeg. Dat maakte me in de slaapkamer bang voor hem. Toen ik mijn kleren weer aanhad, wilde ik alleen maar dat hij wegging en bijkomen van wat er was gebeurd. Huilen. Later op kantoor heb ik ook niets meer gezegd. Zo is hij nooit te weten gekomen hoe ik die avond beleefd heb. Ik voelde me lang smerig en gebruikt. Net als de vrouwen die hij op dezelfde manier het bed in heeft gepraat, van wie hij bij de koffie tussen neus en lippen zei dat ze 'hoeren' waren.
Jos. Nu lig je in je graf, en ziet iedereen jou zoals je echt bent, met je doorzichte spelletjes. Met je onvermogen je te verbinden. Hoe jij iedereen naar de mond praatte, jij je niet liet aanspreken op je gedrag, hoe jij kritiek weglachte, of woorden zo verdraaide dat je alles naar je hand wist te zetten. Je bakte er niks van in bed Jos. Je was sluw als een oude vos in de sneeuw. Jij was handig als een spin in je eigen zorgvuldig gesponnen web.
Iedereen op de afdeling leek op het oog gek op jou. De mannen keken naar je op, omdat jij zo makkelijk wist te scoren. Vrouwen waarschuwden elkaar na #metoo voor jou. Sommigen vertelden me dat je gezegd had dat er mannen in de rij hadden gestaan voor hen, en dat jij je uitverkoren voelde. Alsof vrouwen behoefte hebben aan rijtje mannen die je willen nemen. Waarom toonde je niet gewoon je eigen onzekerheid Jos?
De waarheid is nu namelijk dat we allemaal blij zijn dat we van je af zijn. Je richtte heel veel schade aan. Zo heeft het lang geduurd voor ik weer een man durfde te vertrouwen. En dat geldt voor veel meer vrouwen.
Wat in die periode geleerd heb, is dat ik voorzichtig moet zijn met mannen die A zeggen en B doen, ze op afstand moet houden en mijn intuitie mag vertrouwen. Had ik dat die avond aan de bar maar gezien en gedaan.
Jos werd 57 jaar.
Deze tekst is fictie. Eventuele overeenkomsten met bestaande personen of
gebeurtenissen zijn toeval.